Nhạc sĩ Xuân An với “Mưa Trường Sa”

Trường Sa là nơi đầu sóng ngọn gió - tuyến đầu của Tổ quốc. Nơi đó, biết bao chiến sĩ đang ngày đêm đối mặt với gian lao vất vả, cầm chắc tay súng sẵn sàng chiến đấu...

Nhạc sĩ Xuân An (hàng đầu, bên phải) trong lần về thăm Nha Trang nhân kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng.

Trường Sa là nơi đầu sóng ngọn gió - tuyến đầu của Tổ quốc. Và cũng chính nơi đó, từ những năm 80 của thế kỷ trước, “Mưa Trường Sa” của nhạc sĩ Xuân An đã làm xúc động biết bao người.

Nhạc sĩ Xuân An trưởng thành từ phong trào sinh viên xuống đường đấu tranh trong lòng đô thị miền Nam, với những đêm phản chiến chất ngất khí tiết của thế hệ trẻ trong phong trào “Hát cho đồng bào tôi nghe”. Người biểu diễn chính trong những đêm xuống đường đấu tranh đó chính là nhạc sĩ Xuân An. Và cũng chính vì tiếng hát của mình mà nhạc sĩ Xuân An đã bị kết án tù khổ sai từ năm 1969 đến 1971. Ra tù, người thanh niên xứ Huế lại bị xung quân vào Sư đoàn 23 bộ binh của ngụy trên chiến trường Tây Nguyên. Tháng 3-1975, ông bỏ ngũ về Nha Trang tham gia hoạt động trong Hội Liên hiệp Thanh niên; và tham gia giải phóng, tiếp quản Nha Trang trong những ngày tháng 4-1975.

Là người từng tham gia sáng tác và hát trong phong trào sinh viên xuống đường phản chiến, khi về tiếp quản Nha Trang, nhạc sĩ được giao công tác tại Phòng Văn hóa - Thông tin TP. Nha Trang, vừa xây dựng phong trào, vừa sáng tác phục vụ sự nghiệp xây dựng đất nước. Trong đó ca khúc “Chúng em trồng hoa trên đài liệt sĩ” được tặng Huy chương Vàng tại Hội diễn Văn nghệ toàn quốc… Năm 1989, sau khi tách tỉnh, nhạc sĩ ra công tác tại Phú Yên; năm 1992 ông chuyển vào sống và sáng tác tại TP. Hồ Chí Minh. Nhưng trong lòng ông vẫn ghi khắc những dấu ấn về Nha Trang, về những ngày đầu giải phóng. Hồi ấy… Hàng đêm, ông tập hợp hàng trăm thanh thiếu niên tập hát những bài hát cách mạng như “Nổi lửa lên em”, “Chiếc gậy Trường Sơn”… Ông là người có nhiều công sức đóng góp cho phong trào xây dựng đời sống văn hóa của Nha Trang từ sau giải phóng đến cuối những năm 80.

Ngày 22-4-1988, ông cùng đoàn công tác của Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Hải quân, trong đó có các đồng chí Lê Đức Anh, Giáp Văn Cương… ra thăm và biểu diễn động viên các chiến sĩ Trường Sa. Một đêm trên đảo Phan Vinh, khi còn đang say giấc, ông bỗng nghe nhiều tiếng la hét bên ngoài, sau khi trấn tĩnh, mở cửa thì một sự kiện có một không hai đang hiện ra trước mắt. Dưới trời đêm, các chiến sĩ đang tắm mưa và la hét mừng vui đón cơn mưa đầu mùa. Những người lính không kịp cởi quân phục, để nguyên như vậy vẫy vùng dưới mưa. Sau giây phút xúc động đến nghẹn ngào đó, trong lòng nhạc sĩ bỗng dâng lên bao niềm yêu thương và cảm thông sâu sắc. Và, những câu hát cứ tuôn trào: “Mưa! Á ha trời mưa. Từng bàn tay với lên trời cao, vuốt trên mặt người, thấm từng giọt mưa lẫn dòng nước mắt”… Từng đôi chân chiến sĩ chạy nhảy tung tăng, hò reo như trẻ nhỏ. Ông thầm cảm nhận sự thiếu thốn khổ cực, niềm vui của người lính Trường Sa. Chỉ có những ai đã từng sống, chiến đấu ở Trường Sa, được tận mắt chứng kiến cái nắng, cái gió, sự thiếu thốn mới cảm nhận hết được những khó khăn vất vả của người lính nơi đây. Ở đó, chỉ có sóng biển và những người lính; chỉ có: “Đêm ru biển ngủ yên. Biển ru đảo ngủ yên” và những người lính đêm đêm vẫn thức để ru cho biển, cho đảo, cho đất nước bình yên. Trong sâu thẳm lòng mình, ông thầm hiểu Trường Sa, những người lính Trường Sa đang cần nhiều, nhiều hơn nữa sự động viên tiếp sức từ đất liền; và ông gửi gắm: “Mưa đi mưa đi chúng tôi cần mưa”. Điệp khúc “Mưa đi mưa đi chúng tôi cần mưa” như một lời thúc giục, sự lên tiếng của những người lính. Và đất liền đã đáp lại: “Mưa đi mưa đi chúng tôi là mưa”. Vâng. Những người lính Trường Sa vẫn ngày đêm mong chờ, khao khát những cơn mưa từ đất mẹ. Những cơn mưa đó là nguồn động viên vô bờ đối với người chiến sĩ. Và chính nhạc sĩ, chính những người từ đất liền ra khi đó là những cơn mưa làm dịu đi cái nắng chói chang, cát khát cháy bỏng của những người chiến sĩ Trường Sa.

60 năm đã qua, nhạc sĩ Xuân An đã sống, sáng tác và chiến đấu bằng chính ngòi bút và tiếng hát của mình. Và 16 năm đã qua đi kể từ khi bài hát “Mưa Trường Sa” ra đời. Bài ca vẫn sống trong lòng công chúng, đặc biệt là trong lòng những người lính Trường Sa.

NGỌC PHƯƠNG