Chính phủ và doanh nghiệp cùng vào cuộc

Các cơ quan, ban, ngành của tỉnh và Công ty Cổ phần Nha Trang Seafoods - F17 - 1 trong 2 bị đơn bắt buộc của vụ kiện chống trợ cấp đối với tôm Việt Nam mà phía Mỹ vừa khởi xướng - đang khẩn trương thu thập số liệu, chứng từ chứng minh tôm xuất khẩu của Việt Nam không nhận trợ cấp từ Chính phủ.

Theo thông tin từ Hiệp hội Thủy sản Việt Nam (VASEP), ngày 28-12-2012, Liên hiệp công nghiệp tôm vùng Vịnh của Mỹ đệ đơn kiện đòi áp thuế chống trợ cấp đối với tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ 7 nước, trong đó có Việt Nam. Ngày 18-1-2013, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) bắt đầu điều tra vụ kiện này. Ngày 7-2, Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ bỏ phiếu thông qua điều tra về thiệt hại liên quan đến mặt hàng tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ các nước này (giai đoạn điều tra từ ngày 1-1-2011 đến 31-12-2011). Cuối tháng 2, DOC lựa chọn 2 bị đơn bắt buộc là Công ty Cổ phần Nha Trang Seafoods - F17 (Khánh Hòa) và Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (Cà Mau) để tiến hành điều tra.

Phản đối cáo buộc vô lý

Ông Đặng Xuân Toàn - Trưởng phòng Quản lý xuất nhập khẩu và hội nhập kinh tế quốc tế (Sở Công Thương) cho biết, vụ việc điều tra được DOC tiến hành để xác định liệu hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ có được Chính phủ nước xuất khẩu trợ cấp nhằm tạo lợi thế cạnh tranh so với hàng sản xuất nội địa của Mỹ và gây thiệt hại cho ngành sản xuất tôm của nước này hay không. DOC điều tra 20 chương trình, chính sách của Chính phủ Việt Nam bị cáo buộc trợ cấp liên quan đến thuế, đất đai, cho vay ưu đãi…; trong đó cho vay ưu đãi và giao đất, cho thuê đất là 2 vấn đề phức tạp và đặc biệt quan trọng. Phía Mỹ cho rằng, doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam được nhận trợ cấp từ các chính sách, kế hoạch, chương trình ưu đãi của Chính phủ để giảm chi phí đầu vào, từ đó giảm giá thành tôm, gây khó khăn cho các nhà sản xuất tôm của Mỹ.

Chế biến tôm xuất khẩu tại Công ty Cổ phần Nha Trang Seafoods.

Ngay sau khi DOC tiến hành điều tra, VASEP đã có thông cáo báo chí phản đối vụ kiện. Theo VASEP, cáo buộc của Liên hiệp công nghiệp tôm vùng Vịnh của Mỹ liên quan đến giá của 2 loại sản phẩm là tôm khai thác trong nước và tôm nuôi nhập khẩu đã thể hiện rõ sự so sánh và lập luận thiếu logic, thiếu cơ sở khoa học. Điều kiện sản xuất tôm nuôi và tôm khai thác hoàn toàn khác nhau, vụ mùa và nguồn cung cấp khác nhau; vì vậy, giá có sự chênh lệch là tất yếu. Ông Toàn cho rằng, nguồn tôm trên địa bàn tỉnh chủ yếu là tôm nuôi trồng. Nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi, chi phí sản xuất thấp, nguồn cung ổn định, lao động dồi dào… nên giá thành thấp là điều dễ hiểu.

Ông Huỳnh Long Quân - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nha Trang Seafoods - F17 khẳng định, cáo buộc doanh nghiệp nhận trợ cấp từ Chính phủ là hoàn toàn vô lý. Doanh nghiệp xây dựng nhà máy (năm 2007) phải thuê đất theo giá thị trường; đồng thời phải vay vốn ngân hàng mà không có khoản trợ cấp nào từ Chính phủ…

Đang tiến hành thu thập chứng cứ

Mới đây, UBND tỉnh có buổi làm việc với Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) và đoàn luật sư tư vấn của doanh nghiệp cùng đại diện các sở, ngành liên quan về công tác kháng kiện. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Công Thương - đơn vị đầu mối của tỉnh trong việc tập hợp bộ hồ sơ liên quan từ các cơ quan quản lý nhà nước thuộc tỉnh để cung cấp thông tin phục vụ cuộc điều tra đang tiến hành thu thập, chuẩn bị tài liệu. Sở cũng phối hợp với Cục Quản lý cạnh tranh xử lý các vấn đề liên quan đến công tác kháng kiện ở cấp Chính phủ.

Về phía doanh nghiệp, đại diện Công ty Cổ phần Nha Trang Seafoods - F17 cho biết, luật sư do doanh nghiệp thuê đang làm việc với các cơ quan của Trung ương và của tỉnh để thu thập số liệu, chứng từ chứng minh tôm xuất khẩu của Việt Nam không nhận trợ cấp từ Chính phủ. Sau khi nhận được bản trả lời câu hỏi từ Chính phủ và doanh nghiệp bị đơn, DOC sẽ tiến hành thẩm tra tại chỗ đối với các cơ quan Trung ương và địa phương. Dự kiến, ngày 28-5 tới, DOC sẽ ban hành quyết định sơ bộ về mức thuế đối kháng trong việc điều tra chống trợ cấp đối với tôm nước ấm đông lạnh của Việt Nam và phán quyết cuối cùng sẽ có vào cuối năm nay.

Theo ông Đặng Xuân Toàn, trong giai đoạn điều tra, các bị đơn bắt buộc phải chuẩn bị tốt và đầy đủ những nội dung trong bản câu hỏi điều tra mà phía Mỹ yêu cầu. Trên cơ sở đó, luật sư đưa ra những lập luận chắc chắn để chứng minh không có sự trợ cấp từ Chính phủ Việt Nam đối với tôm xuất khẩu. Nếu không chứng minh tốt và bị áp thuế chống trợ cấp ở mức cao thì sẽ ảnh hưởng không chỉ đến ngành tôm xuất khẩu sang Mỹ, mà còn ảnh hưởng tới các thị trường khác cũng như các mặt hàng thủy sản khác trong nước.

ANH THÁI