Bao giờ mới xử lý rốt ráo?

Tuy việc buôn bán băng đĩa lậu đã bị nghiêm cấm, mức xử phạt đối với hành vi này cũng không thấp nhưng dường như để ngăn chặn hoàn toàn tình trạng này thì vẫn còn nhiều điều phải bàn…

. Vô tư mua, bán

Việc buôn bán các băng đĩa không nhãn mác, còn gọi là băng đĩa lậu, đã tồn tại từ lâu và ngày càng có chiều hướng gia tăng. Các quy định cũ đã không còn phù hợp với tình hình hiện nay. Chính vì thế, Nghị định (NĐ) số 75/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa đã ra đời và có hiệu lực từ ngày 1-9-2010, thay thế cho các quy định tại Chương II NĐ số 56/2006/NĐ-CP ngày 6-6-2006. Trong đó có quy định, các hành vi nhân bản lậu và tàng trữ phim trái phép bị phạt tới 40 triệu đồng tùy loại phim và số lượng nhân bản. Mua, bán, cho thuê băng đĩa không dán nhãn, dán nhãn giả, bán hoặc cho thuê phim chưa được phép phổ biến, phim bị cấm cũng bị phạt từ 500.000 đồng đến 30 triệu đồng tùy số lượng.

Tuy NĐ mới đã có hiệu lực gần 4 tháng nhưng tại các tiệm bán băng đĩa trong tỉnh, hầu hết người mua và bán vẫn chưa biết quy định này. Khi chúng tôi hỏi một số khách hàng mua băng đĩa tại khu vực chợ Bình Tân thì tất cả đều trả lời không biết quy định này; ngay người bán cũng không hề hay biết việc mình kinh doanh là vi phạm pháp luật. Ngược lại, một số chủ tiệm kinh doanh băng đĩa trên đường Lê Hồng Phong, Đồng Nai, 23-10… thì có biết nhưng vẫn tỏ ra bình thản: “Quy định vậy thôi chứ mấy ai kiểm tra việc này. Lâu nay vẫn mua bán vô tư, có sao đâu!”. Ở một số chợ tại TP. Nha Trang và các huyện trong tỉnh, tình trạng mua bán băng đĩa không dán tem ở các hàng đĩa dạo còn “xôm tụ” hơn nhiều. 100% các băng đĩa được bày bán ở đây đều là đĩa sao chép, in sang trái phép. Một đĩa sao chép lậu chỉ có giá từ 4 đến 10 nghìn đồng, thậm chí chỉ cần 3 nghìn đồng cũng có thể mua được 1 đĩa phim, ca nhạc… có thời lượng trên 60 phút. Anh Nguyễn Văn Hùng, một người bán đĩa dạo tại Nha Trang cho biết, giá thành một đĩa dán tem luôn đắt hơn đĩa lậu 20 lần, lại không mấy phong phú về chủng loại, do đó đĩa chép lậu vẫn là lựa chọn hàng đầu của người mua. Lâu nay, việc mua bán đĩa lậu vẫn diễn ra thường xuyên, thậm chí với số lượng lớn, nhưng ít khi gặp trở ngại từ cơ quan chức năng.

. Khó xử lý

Tại những cửa hàng kinh doanh băng đĩa, khách hàng có thể mua được đĩa ngoài luồng!

Tình trạng sao chép, in sang đĩa lậu diễn ra tràn lan, song việc bắt quả tang và xử lý gần như ngoài tầm kiểm soát của ngành chức năng. Bởi, các đối tượng chuyên sang đĩa lậu thường làm tại nhà riêng chứ không phải tại các cơ sở kinh doanh băng đĩa. Chỉ cần một máy vi tính có đầu đọc và sao chép là các đối tượng đã có thể in sang được tất cả băng đĩa. Sau đó các loại đĩa này lại chủ yếu được tuồn về các vùng quê hoặc cho những người bán đĩa lưu động. Bên cạnh đó, giá đĩa lậu thường rất rẻ nên cũng rất được người mua chuộng. Khi người mua không tố cáo, còn người bán luôn tìm cách “qua mặt” cơ quan chức năng, thì rõ ràng việc bắt quả tang để xử lý là vô cùng khó. Một cán bộ làm trong lĩnh vực quản lý văn hóa cho rằng, NĐ số 75/2010/NĐ-CP của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa ra đời là hết sức cần thiết và kịp thời. Tuy nhiên, để bắt quả tang hành vi mua, bán đĩa lậu là quá khó, trừ phi cử cán bộ “nằm vùng”. Trong khi đó, lực lượng thanh tra cũng không đủ để “rải đều” tới hàng trăm cơ sở kinh doanh băng đĩa trên địa bàn toàn tỉnh, chưa kể những hàng bán dạo. Thậm chí có làm được như vậy, nhưng nếu muốn, người mua, kẻ bán vẫn có thể “lách luật” mà cơ quan chức năng khó phát hiện được.

Ngoài các điểm cố định buôn bán băng đĩa lậu, còn có tình trạng buôn bán các đĩa phim đồi trụy thông qua các đối tượng bán sách báo dạo, đánh giày… Để bắt quả tang việc làm phi pháp này còn khó hơn rất nhiều lần. Thường thì người bán ít khi bày loại đĩa này ra ngoài mà giấu rất kỹ, khi khách có nhu cầu hỏi mua thì phim Thái, Nhật, Mỹ… đều có.

Vẫn biết, để thực thi NĐ số 75 là rất khó khăn, song việc để tình trạng buôn bán đĩa lậu tràn lan như hiện nay, cơ quan chức năng có một phần trách nhiệm. Bên cạnh việc kiểm tra và xử lý kiên quyết đối với các đối tượng buôn bán đĩa lậu và băng đĩa có nội dung đồi trụy, cần có những đợt tuyên truyền sâu rộng nội dung NĐ này tới người dân.

NHẬT MINH