Huy động không tăng, doanh nghiệp lãnh đủ

Hầu hết các ngân hàng (NH) hiện nay đều triển khai chương trình khuyến mại (KM) đón Xuân 2010 với nhiều giải thưởng rất hấp dẫn nhằm thu hút khách hàng (KH) gửi tiền. Nhưng thực tế, việc huy động vốn của các NH vẫn gặp nhiều khó khăn, chưa có dấu hiệu khởi sắc.

Việc Ngân hàng Nhà nước quyết định giảm tỷ lệ dự trữ ngoại hối bắt buộc đã tạo điều kiện cho các ngân hàng có nhiều ngoại tệ hơn để cho vay.

Ngay từ những ngày đầu năm 2010, các NH đã liên tiếp tung ra các chương trình KM mừng Xuân mới dành cho KH gửi tiền tiết kiệm. NH Quốc Tế “mở hàng” với chương trình “Quà tặng đầu xuân - Nhà nhà vui Tết” dành cho tất cả các KH gửi tiết kiệm có kỳ hạn từ 1 tháng trở lên, với tổng số quà tặng lên tới 50 nghìn phần. Theo đó, tùy theo mức tiền gửi tiết kiệm, KH sẽ được nhận ngay quà tặng độc đáo, có giá trị như: đĩa thủy tinh đựng hoa quả chịu lực, khăn trải bàn bằng lụa sang trọng, bộ đĩa sứ cao cấp… Tiếp đến, NH Quân đội và NH Đông Nam Á cùng “tung” ra chương trình KM “Mừng Xuân, đón lộc vàng”, với hình thức 100% KH tham gia gửi tiết kiệm sẽ nhận thẻ cào trúng các giải thưởng như: vàng, tiền mặt, lãi suất (LS) thưởng.

Ngày 14-1, hàng loạt NH nhảy vào cuộc đua KM. NH Đầu tư và Phát triển Việt Nam đưa ra chương trình dự thưởng “Gửi tiền lãi cao, vui Xuân thưởng lớn” với tổng giá trị hơn 6 tỷ đồng. Theo đó, các KH đến gửi tiền sẽ được nhận một số dự thưởng ngẫu nhiên, với giải đặc biệt trúng 1 ô tô Toyota Camry hoặc thẻ tiết kiệm 1 tỷ đồng. Ngân hàng Á Châu triển khai chương trình KM trong 3 tuần, với 96.800 món quà tặng Xuân dành cho KH. Chi “mạnh tay” nhất là NH Sài Gòn, với tổng giá trị KM lên đến 20 tỷ đồng. NH sẽ tặng ngay tiền mặt cho KH theo tỷ lệ 0,06% đối với tiền gửi VND và 0,025% đối với tiền gửi bằng USD hoặc vàng. Ngoài ra, KH còn được tặng phiếu mua hàng và tham gia quay số trúng thưởng với giải đặc biệt là 1 phong bao lì xì trị giá 1 tỷ đồng.

Điểm tương đồng giữa các NH hiện nay là LS huy động đã đụng trần (10,49%) được áp dụng cho cả kỳ hạn gửi rất ngắn (1, 3 tháng). Đây là một hiện tượng lạ trong thị trường tiền tệ, vì rất hiếm khi LS ngắn hạn lại bằng hoặc cao hơn LS dài hạn. Thực tế, trần LS đã bị phá vỡ bởi những “chiêu” KM khác nhau của NH. Có NH tổ chức bốc thăm KM để cộng LS thưởng lên tới 1,5%, cộng với những quà tặng đi kèm đã nâng LS huy động vượt qua trần LS cho vay theo quy định là 12%.

Rõ ràng, việc các NH thực hiện các chương trình KM rầm rộ là nhằm vào 2 mục đích. Thứ nhất, nhu cầu vốn cuối năm tăng cao, NH tung KM nhằm thu hút những khoản thu của các doanh nghiệp và cá nhân để tăng tính thanh khoản. Thứ hai, trần lãi suất 10,5% chưa hấp dẫn đối với KH gửi tiết kiệm trong thời điểm lạm phát đang gia tăng hiện nay; vì thế, NH tổ chức KM thực chất là để nâng LS huy động. Tuy nhiên, qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, lượng tiền các NH huy động trong hơn 3 tuần qua tăng không đáng kể, thậm chí có NH thương mại Nhà nước lại giảm, do nhiều KH rút tiền vào cuối năm, hoặc KH chuyển hướng “đầu tư” sang các NH cổ phần với LS thỏa thuận cao hơn. Trước những khó khăn trên, hiện nay khách hàng đi vay vốn là chịu thiệt thòi nhiều nhất. Họ phải gánh chịu những khoản phí hết sức vô lý từ 3% đến 6%/năm. Anh Lê Thanh - giám đốc một công ty tư nhân cho biết: “Tuy có quan hệ lâu năm với NH, nhưng mới đây, NH đã thông báo thu thêm khoản phí 6% trên khoản vay của doanh nghiệp. Tôi phải chấp nhận trả, nếu muốn tiếp tục được vay vốn để kinh doanh”. Trong khi đó, lãnh đạo của một NH cổ phần tại Nha Trang lại cho rằng, việc thu thêm phí của các NH là hoàn toàn hợp lý, không hề vi phạm các quy định của NH. Việc thu thêm phí chỉ là hình thức NH “thu hộ” cho các công ty con của NH trong việc thẩm định, quản lý tài sản… Đây rõ ràng là một trong những “chiêu” để NH né tránh sự thanh tra của NH Nhà nước.

Đã đến lúc cần có sự giám sát chặt chẽ của NH Nhà nước trong hoạt động kinh doanh của các NH, đảm bảo tính minh bạch giữa việc huy động và cho vay, giúp các doanh nghiệp giảm được áp lực chi phí trong điều kiện cạnh tranh gay gắt hiện nay.

THÀNH AN