Cuộc chiến tranh Nga - Nhật để giành kiểm soát Mãn Châu và Triều Tiên không được thông báo đầy đủ cho Matxcơva...
 |
| Hành trình ở eo Đối Mã (Tushima) |
Cuộc chiến tranh Nga - Nhật để giành kiểm soát Mãn Châu và Triều Tiên không được thông báo đầy đủ cho Matxcơva. Ngày 5-2-1904, đô đốc Heihachiro Togo, tư lệnh lực lượng Nhật, đã tấn công hạm đội Nga ở Thái Bình Dương đang thả neo tại cảng Arthur gần Bắc Băng Dương.
Nhưng sự thất bại nặng nề này không thể không được rửa sạch, vì hạm đội Phương Đông của Nga luôn có ưu thế hơn Nhật về quân số. Trong năm sau đó hàng loạt các cuộc đụng độ đã nổ ra... Cuộc chiến diễn ra quyết liệt trên bộ và Nhật vây chặt cảng Arthur. Quân Nga cố phá vòng vây để nối liên lạc với hạm đội tuần dương ở Vladivostok nhưng đều thất bại đến nỗi Sa hoàng quyết định tung hạm đội Baltique vào cuộc để phá vòng vây. Nhưng Bắc Băng Dương đóng băng và hạm đội Baltique phải đi vòng quanh thế giới. Hạm đội do đô đốc Sinobi Petrovich Rojestven chỉ huy đã rời vùng biển Nga ngày 16-10-1904.
...Ở Madagascar Rojestvenski nghe tin cảng Arthur thất thủ, hạm đội Nga ở Thái Bình Dương bị xóa sổ. Kiệt sức, thất vọng, bệnh tật, ông nằm bẹp nhiều ngày trong phòng. Khi ra khỏi phòng người ông xanh mét và kéo lê trên đôi chân. Ông biết rằng đoàn tàu Nhật đang đợi ông ở vùng biển mà họ đã chiếm cứ được.
Sau khi rời Madagascar, hạm đội biệt tăm trong nhiều tuần lễ. Vì không có máy vô tuyến liên lạc, không ai biết được tọa độ chính xác của hạm đội Ấn Độ Dương, mặc dù nó vẫn đều đặn gặp các tàu chở than. Đây là lần đầu tiên một hạm đội quân sự hiện đại đi xa như thế mà không có sự giúp đỡ của cảng. Ngày 8-4-1905, người ta phát hiện ra nó ở ngoài khơi Singapore. Nó di chuyển với vận tốc chậm chạp 8 hải lý.
 |
| Hành trình của hạm đội Baltique (Nga) |
Ngày 12-4, hạm đội đến vịnh Cam Ranh và đậu lại gần một tháng để chờ tiếp viện. Ngày 8-5, tàu tiếp viện đến: một tàu bọc thép cũ, tàu Nicolar 1, một tuần dương hạm cũ và ba tàu tuần duyên, hơn bảy tàu tiếp viện. Từ lúc này Rojestvenski chỉ huy 45 chiến hạm và nhiều tàu tiếp viện và ông có thể phái một phần đi Thượng Hải. Vì những tàu khác không thể chạy quá 9 hải lý, lại phải có hộ tống để bảo vệ số tàu trên, hạm đội tiến bước chậm rãi.
Nhưng cuối cùng hạm đội cũng đã sẵn sàng chiến đấu. Khôn ngoan nhất là đến Vladivostok để tránh quân Nhật, liên kết các lực lượng và chuẩn bị chiến đấu mà không bị vướng bận về đoàn tàu tiếp viện. Nhưng nếu muốn như vậy phải vòng qua Nhật theo hướng đông và phải lấy đầy than ngay ngoài khơi. Rojestvenski quyết đi qua eo biển Tsushima. Đô đốc Togo đã tiên đoán điều đó và đợi ở đây.
 |
| Đô đốc Togo (Nhật Bản) |
Hừng sáng 27-5, quân Nhật đã nhìn thấy hạm đội Nga. Lúc 7g, các tuần dương hạm Nhật đuổi theo hạm đội Nga đang rẽ sóng tiến về hướng đông - bắc với vận tốc 8 hải lý trong màn sương mù và sóng lớn. Lúc 13g40 trận hải chiến lớn nhất, từ sau trận Trafalgar, mở màn. Hai hạm đội dàn hàng ngang đối đầu, nhưng Togo ra lệnh cho hạm đội quay sang bên. Ông muốn những con tàu tốt nhất của mình nã đạn càng lâu càng tốt vào đối phương, tránh không để bị trúng đạn đại bác của Nga đang bắn xối xả, trong lúc pháo binh của ông lại không còn chỉa thẳng vào tàu Nga nữa.
Một lúc sau cả một biển lửa ập xuống các tàu Nga. Lúc 15g cuộc tháo chạy tán loạn của quân Nga kết thúc, nhưng quân Nhật vẫn bắn theo liên hồi. Hạm đội tan tác chỉ còn một tuần dương hạm và hai khu trục hạm đến được Vladivostok nguyên vẹn.
 |
| Đô đốc Rojestsveski (Nga) |
Bảng tổng kết chiến sự cho biết: quân Nga mất 34 tàu và 4.830 người bị thiệt mạng. Quân Nhật có 3 tàu phóng ngư lôi bị chìm và 110 người chết.
Các nhà chiến lược khác từ đó biết rút ra một bài học. Quân Nhật chiến thắng nhờ tốc độ nhanh, hỏa lực mạnh và tài năng chỉ huy của các tướng lĩnh. Chiến thắng của cuộc chiến trên biển thuộc về tàu di chuyển nhanh, trang bị các đại bác cực mạnh. Bộ hải quân Anh hiểu điều đó: việc đóng mới một thế hệ tàu bọc thép, tàu thiết giáp được bắt đầu.
Cuộc xóa sổ hạm đội Nga không làm các nước phương Tây thời ấy xúc động là bao, lại gây ra những hậu quả to lớn: ở Matxcơva chế độ Sa hoàng bị suy yếu nghiêm trọng không chỉ vì sự thất trận tại Tsushima, mà còn vì toàn bộ cuộc chiến tranh Nga - Nhật đã tiến hành một chính sách đàn áp và điều này giải thích một phần thắng lợi cuộc Cách mạng Tháng Mười 1917.
Về phần người Nhật, họ đã có thể huênh hoang: đây là lần đầu tiên một cường quốc châu Á đã chiến thắng một cường quốc châu Âu. Ở đế quốc Mặt trời mọc, Tsushima là khởi đầu cho một thời kỳ của chủ nghĩa quân phiệt mà 40 năm sau mới bị sụp đổ vì sự thất bại quân sự nặng nề nhất trong lịch sử.
(Theo Tuổi Trẻ Chủ nhật)
