Trong xét tuyển sinh vào lớp 10 các trường công lập hàng năm, nhiều học sinh (HS) phải ngậm ngùi thiếu điểm vào lớp 10 do không có điểm nghề. Thực tế này đã diễn ra nhiều năm và có nhiều ý kiến khác nhau có nên cộng điểm nghề hay bỏ cộng điểm nghề?
Trong xét tuyển sinh vào lớp 10 các trường công lập hàng năm, nhiều học sinh (HS) phải ngậm ngùi thiếu điểm vào lớp 10 do không có điểm nghề. Thực tế này đã diễn ra nhiều năm và có nhiều ý kiến khác nhau có nên cộng điểm nghề hay bỏ cộng điểm nghề? Chính vì thế, trong Dự thảo sửa đổi, bổ sung quy chế tuyển sinh THCS và THPT của Bộ Giáo dục - Đào tạo (GD-ĐT) bỏ quy định Sở GD-ĐT cộng điểm khuyến khích khi tuyển sinh vào lớp 10 được HS, phụ huynh và giáo viên hoan nghênh, ủng hộ. Vì sao như vậy?
Những bất cập
Thực tế, việc HS học nghề hiện nay không phải vì mục tiêu phân luồng, hướng nghiệp để tiếp cận với các nghề mà các em có sở thích, mà mục đích chính là để được cộng điểm khi xét tuyển sinh vào lớp 10 các trường công lập và xét tốt nghiệp THPT. Theo quy định cũ của Bộ GD-ĐT về cộng điểm khuyến khích nghề phổ thông đối với HS lớp 9 THCS và lớp 12 THPT, nghề loại giỏi cộng 1,5 điểm, khá cộng 1 điểm, trung bình cộng 0,5 điểm. Bộ GD-ĐT nên thống kê có bao nhiêu HS khối lớp 8, 9 (THCS) khối lớp 11, 12 (THPT) tiếp tục học nghề sau này hay vận dụng nghề đã học vào cuộc sống để đánh giá mục tiêu học nghề có đạt được mục đích đặt ra không.
Việc học nghề của HS không thiết thực, thiếu sự hợp lý, thực trạng HS chỉ học những nghề dễ cộng điểm như: chụp ảnh, nghề làm vườn, còn những nghề khác như: tin học, điện, sửa xe thì rất ít hoặc không có HS học do khó có điểm. Bên cạnh đó, HS cũng không được chọn học nghề theo sở thích năng lực mà chỉ học những nghề trường (trung cấp nghề) có dạy mà thôi. Rồi HS nam, nữ đều học chung một nghề trong khi nhu cầu và năng lực của mỗi HS là khác nhau, các em nữ thiên về nghề làm bánh kem, cắm hoa, nấu ăn, may… nhưng chỉ có dạy nghề làm vườn, chụp ảnh. Ngược lại, HS nam thì nghiêng về nghề tin, điện, sửa chữa thì trường không có dạy (Trường Trung cấp Nghề Diên Khánh, Khánh Hòa). Điều đáng nói, những nghề này sau khi thi xong thì HS không quan tâm đến mà chỉ lo tiếp tục học các môn văn hóa vì thực tế không có HS nào tiếp tục học phát triển nghề nghiệp đã được học năm lớp 8, 9, 11, 12 (vì như đã nói là học nghề để được cộng điểm). Chưa nói là việc tổ chức dạy và thi nghề có đảm bảo chất lượng, thật sự khách quan, nghiêm túc không, vì nhiều trường nghề hiện nay cơ sở vật chất còn hạn chế, không ít giáo viên dạy nghề chưa có chứng chỉ nghề phù hợp với việc giảng dạy. Do vậy, dẫn đến lãng phí tiền bạc và thời gian của các em khi tham gia học nghề.
Thiệt thòi cho học sinh không học nghề
Những HS không học nghề thì bị thiệt thòi khi xét tuyển (vì không có điểm nghề). Cụ thể, năm học 2017 - 2018, Trường THPT Lý Tự Trọng, Nha Trang tuyển sinh vào lớp 10 với điểm chuẩn là: 41,5 điểm (40 điểm học tập + 1,5 điểm nghề), HS không có điểm nghề phải đứng ngoài diện được xét. Nhiều phụ huynh TP. Nha Trang rất bức xúc khi con họ 4 năm liền xếp loại học lực giỏi, hạnh kiểm tốt (40 điểm) mà không được vào học.
Hiện nay, phụ huynh không muốn con mình học nghề sớm vì ảnh hưởng đến việc học văn hóa, nhưng nếu không học thì sẽ thiệt thòi khi xét tuyển vào lớp 10. Vậy là dù muốn hay không, HS “đua” nhau đi học nghề để có điểm và 100% HS thi nghề đều được cộng điểm. “Năm học 2016 - 2017, có 179 HS khối 8 Trường THCS Trịnh Phong (Diên Khánh) tham gia học và thi nghề, kết quả xếp loại giỏi 138 HS, khá 31, trung bình 10. Vậy tất cả HS thi nghề đều được cộng điểm hết, cô Nguyễn Thị Thanh Mai - quyền Hiệu trưởng Trường THCS Trịnh Phong nói. Cô Mai cũng đã nhiều lần kiến nghị lãnh đạo cấp trên không tổ chức việc học nghề, do không có hiệu quả nên cô rất ủng hộ bỏ cộng điểm nghề.
Việc Bộ GD-ĐT bỏ quy định cộng điểm nghề trong xét tuyển sinh vào lớp 10 là đúng lúc, tuy điều này làm một số phụ huynh, HS lo lắng. Biết rằng, học nghề là cần thiết trong tình hình thừa thầy thiếu thợ hiện nay, nhưng đối với HS khối lớp 8, 9 có cần thiết sớm phải học nghề? Trong khi các em đang học văn hóa với chương trình quá tải, nặng nề mà phải học nghề thêm tốn thời gian không cần thiết. Chị Hồng Nhi - phụ huynh em Nguyễn Phú Lâm, HS lớp 9/2 Trường THCS Trịnh Phong, Diên Khánh nói: “Con tôi không muốn học nghề, nhưng cô chủ nhiệm vận động đi học để có điểm cho an toàn và vì thành tích, chỉ tiêu vào lớp 10 của trường nên cháu đi học”.
Theo cá nhân tôi, HS nào thích học nghề thì tự nguyện đăng ký học, có như vậy mới phát huy năng lực nghề của các em. Bên cạnh đó, không cộng điểm nghề trong xét tuyển vào lớp 10 công lập như hiện nay nhằm tạo sự công bằng trong xét tuyển dựa trên nền tảng kiến thức văn hóa, đừng để HS “rớt” vì không có điểm nghề.
Nguyễn Văn Lực (Trường THCS Trịnh Phong,Diên Khánh)
