08:04, 06/04/2003

Nha Trang, trên đường chúng ta đi…

So với lịch sử vùng đất Khánh Hòa 350 năm, thành phố Nha Trang có tuổi đời rất trẻ. Đầu thế kỷ XX, Nha Trang mới chỉ là những làng chài heo hút dọc theo cửa sông Cái. Ngày 11-6-1924, vua Khải Định ban hành đạo dụ thành lập thị trấn Nha Trang và được Toàn quyền Đông Dương chuẩn y bằng Nghị định ngày 30-6-1924 gồm 4 làng Xương Huân, Phương Sài, Phương Câu, Vạn Thạnh. Hai mươi năm sau, ngày 15-3-1944 vua Bảo Đại ban hành Đạo dụ số 9 và được Toàn quyền Đông Dương phê chuẩn bằng Nghị định ngày 22-6-1944 nâng cấp lên thành thị xã Nha Trang…

So với lịch sử vùng đất Khánh Hòa 350 năm, thành phố Nha Trang có tuổi đời rất trẻ. Đầu thế kỷ XX, Nha Trang mới chỉ là những làng chài heo hút dọc theo cửa sông Cái. Ngày 11-6-1924, vua Khải Định ban hành đạo dụ thành lập thị trấn Nha Trang và được Toàn quyền Đông Dương chuẩn y bằng Nghị định ngày 30-6-1924 gồm 4 làng Xương Huân, Phương Sài, Phương Câu, Vạn Thạnh. Hai mươi năm sau, ngày 15-3-1944 vua Bảo Đại ban hành Đạo dụ số 9 và được Toàn quyền Đông Dương phê chuẩn bằng Nghị định ngày 22-6-1944 nâng cấp lên thành thị xã Nha Trang… Đất lành chim đậu, vùng đất sơn thủy hữu tình này đã thu hút bao nhiêu người con khắp mọi miền đất nước về đây xây dựng, chiến đấu, bảo vệ Nha Trang, tạo lập nên một thành phố như hôm nay.

Một đường phố Nha Trang hôm nay.

Trước năm 1975, Nha Trang là một thị xã hoàn toàn sống nhờ vào viện trợ của Mỹ với khoảng 35% dân số tập trung cho các hoạt động dịch vụ, thương mại. Sau ngày đất nước thống nhất, cuối tháng 3-1977, Chính phủ có quyết định nâng thị xã Nha Trang lên thành thành phố Nha Trang, khi đó Nha Trang là tỉnh lỵ của tỉnh Phú Khánh với dân số khoảng 20 vạn người.

Trong lịch sử phát triển của mình, Nha Trang hiền hòa nhưng kiên cường, bất khuất trước mọi kẻ thù đã có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc. Cuộc chiến đấu anh dũng 101 ngày đêm bắt đầu vào ngày 23-10-1945, cầm chân thực dân Pháp xâm lược cho cả nước có thời gian chuẩn bị cuộc kháng chiến trường kỳ mãi mãi trở thành một mốc son trong lịch sử dân tộc. Đi qua hai cuộc kháng chiến, hàng vạn người con ưu tú của Nha Trang và khắp mọi miền của Tổ quốc đã ngã xuống, tô thắm truyền thống đấu tranh cách mạng của Nha Trang. Đảng bộ và nhân dân Nha Trang, Ban An ninh liên huyện thị Vĩnh Trang (Công an Nha Trang ngày nay) và xã Vĩnh Ngọc vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Phát huy truyền thống anh hùng bất khuất trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm, ngay sau ngày được giải phóng, Đảng bộ và nhân dân Nha Trang đã bắt tay vào khắc phục hậu quả chiến tranh, xây dựng Nha Trang ngày càng giàu đẹp. Gần 30 năm xây dựng và trưởng thành, đặc biệt là trong giai đoạn thực hiện công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nha Trang hôm nay đã vươn lên trở thành trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của tỉnh và đang hướng tới vai trò là trung tâm phát triển của khu vực Nam Trung bộ. Ngày 22-4-1999, Chính phủ ban hành Nghị định nâng cấp Nha Trang lên đô thị loại II càng tạo thêm điều kiện để Nha Trang tiến nhanh hơn nữa trên con đường xây dựng, phát triển.

Đại hội Đảng bộ lần thứ 13 nhiệm kỳ 2000 - 2005 của thành phố đã xác định: “Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư toàn xã hội, tạo động lực mới cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở thành phố theo cơ cấu công nghiệp - dịch vụ - du lịch, trong đó đặc biệt chú trọng đến sự phát triển dịch vụ - du lịch thành ngành kinh tế quan trọng”. Nha Trang hiện nay là một trong 10 trung tâm du lịch quan trọng của cả nước. Hàng năm, Nha Trang đón khoảng nửa triệu khách du lịch, trong đó có khoảng 100.000 khách nước ngoài. Tại Nha Trang, các thành phần kinh tế đã tạo nên bức tranh khai thác du lịch đa dạng, đó là tuyến du lịch biển đảo với những điểm du lịch nổi tiếng: Hòn Tằm, Đảo Khỉ - Suối Hoa Lan, Hồ cá và Thủy cung Trí Nguyên… Đó là các khu vui chơi, nghỉ dưỡng đã và chuẩn bị đưa vào khai thác như: Suối Khoáng nóng Tháp Bà, Khu giải trí Sông Lô, Làng du lịch Bãi Trũ - Đầm Già. Bên cạnh hệ thống khách sạn của Công ty Du lịch và các khách sạn liên doanh cao tầng, hệ thống khách sạn tư nhân đang ngày càng phát triển. Hiện nay, toàn thành phố có gần 140 khách sạn tư nhân đang hoạt động với gần 3.000 phòng. Du lịch và dịch vụ đang từng bước giữ tỷ trọng cơ bản trong cơ cấu kinh tế thành phố. Hiện nay, GDP bình quân đầu người của Nha Trang đạt trên 800 USD/năm. Mục tiêu của Nha Trang phấn đấu đến năm 2005, GDP bình quân đầu người đạt 1.000 USD/năm.

Vừa chú trọng phát triển kinh tế, Nha Trang vừa tập trung nâng cao đời sống văn hóa - xã hội. Đến tháng 12-1999, Nha Trang được công nhận đạt chuẩn Quốc gia về xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học. Thành phố phấn đấu đến năm 2005 sẽ hoàn tất Chương trình phổ cập giáo dục trung học cơ sở cho 100% xã, phường. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa của thành phố ngày càng đi vào chiều sâu. Đến nay, toàn thành phố có 57.400 hộ gia đình đăng ký gia đình văn hóa, đạt tỷ lệ 96,5% và có 52.988 hộ được công nhận, đạt tỷ lệ 89,1% số gia đình đăng ký. Năm 2002, Nha Trang có 62/173 khu dân cư đạt danh hiệu tiên tiến, 30 khu dân cư đạt danh hiệu tiên tiến xuất sắc 5 năm liền. Công cuộc xây dựng thôn khóm văn hóa của Nha Trang cũng đang thu được những thành tích bước đầu đáng khích lệ. Hiện nay, Nha Trang có 92/176 thôn khóm tổ chức lễ phát động xây dựng thôn khóm văn hóa.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 14 và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Nha Trang lần thứ 13 (2001 - 2005) đều xác định quyết tâm xây dựng Nha Trang giàu đẹp, vững bước tiến vào thế kỷ mới với tư thế là trung tâm phát triển của khu vực Nam Trung bộ. Một loạt các dự án lớn đang chuẩn bị triển khai, tạo cho Nha Trang một cơ hội phát triển mới.

Hiện tại, tỉnh đang hợp đồng với một công ty tư vấn thiết kế của thành phố Côn Minh - Trung Quốc lập quy hoạch khu đô thị mới Tây Nha Trang rộng 2.000 ha từ đường Lê Hồng Phong lên Diên Khánh. Đây sẽ là khu đô thị mới, hiện đại, cao ốc xen kẽ với các công viên nhiều cây xanh và sẽ không còn tình trạng nhà chia lô bám theo hai bên đường. Công trình này được tỉnh xác định là công trình thế kỷ, tạo nền móng cho hướng phát triển mới của Nha Trang. Có thể hình dung mấy mươi năm nữa, Nha Trang sẽ có một “khu Tây” cực kỳ hiện đại đứng sóng đôi với “khu phố Đông” cổ hiện nay, chuyên phục vụ cho du lịch, thương mại.

Từ năm 2003 trở đi, dự án phát triển giao thông nối Nha Trang với Đà Lạt, Cam Ranh sẽ khởi động với tốc độ nhanh hơn. Dự án đường Bình Tân - Sông Lô - sân bay Cam Ranh với kinh phí dự toán ước 324 tỷ đồng, sau khi hoàn thành, Nha Trang sẽ có một sân bay đủ sức đón các máy bay thương mại cỡ lớn đáp xuống trực tiếp. Tuyến đường Đà Lạt nối Nha Trang qua huyện Khánh Vĩnh sẽ rút ngắn so với đường hiện tại hơn 60km và sẽ là động lực thúc đẩy Khánh Vĩnh phát triển, đồng thời sẽ là cơ hội để hai trung tâm du lịch nổi tiếng của cả nước xích lại gần nhau, tạo điều kiện cho nhau cùng phát triển, nhất là khi các dự án theo quy hoạch tổng thể trên vịnh Vân Phong được triển khai. Khi các tuyến đường này hoàn tất, cùng với con đường chiến lược Hồ Chí Minh thông tuyến, Nha Trang sẽ có một vị trí cực kỳ quan trọng, thực sự trở thành cửa ngõ của Tây Nguyên, trung tâm phát triển của khu vực Nam Trung bộ.

Năm 2003, tỉnh sẽ phê duyệt dự án đập ngăn nước mặn trên sông Cái Nha Trang để có thể hoàn thành trong mùa khô sang năm. Công trình tuy nhỏ nhưng ý nghĩa của công trình vô cùng lớn. Khi đập hoàn thành sẽ đảm bảo tích trữ nước ngọt phục vụ sinh hoạt đầy đủ cho Nha Trang. Điều quan trọng hơn là mỗi thành phố đều gắn liền với một dòng sông. Sông Cái khi đó với công trình kè bờ sông sẽ trở thành trung tâm của Nha Trang. Một dòng sông Cái mênh mang nước, hai bên bờ với những làng nghề cổ truyền được khôi phục nép dưới bóng dừa mát rượi suốt từ Nha Trang lên Thành cổ Diên Khánh sẽ trở thành dòng sông của các tour du lịch, thành một trục phát triển mới của Nha Trang.

Nha Trang đang vững bước trên con đường phát triển. Một tương lai xán lạn đang rộng mở trước thành phố trẻ. Rất có thể, mấy chục năm sau, khi thành phố kỷ niệm 100 năm phát triển, sẽ có một ai đó viết rằng, Nha Trang hiện đại 100 năm hôm nay, bước vào những năm đầu của thế kỷ XXI vẫn còn là một thành phố nhỏ, xa các vùng phát triển kinh tế trọng điểm của cả nước, nhưng dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, người Nha Trang với những ước mơ lớn đã xây dựng những dự án lớn, vạch hướng cho Nha Trang phát triển, để lại cho con cháu một thành phố như ngày hôm nay. Mỗi chúng ta phải có trách nhiệm cùng góp tay xây dựng Nha Trang ngày càng to đẹp hơn, đàng hoàng hơn.

DUY HƯNG