Trước đây, thanh tra của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội vừa ít vừa phải phụ trách nhiều lĩnh vực. Do vậy, để nâng cao hiệu quả giám sát, điều hành, quản lý, theo dõi tình hình thực hiện pháp luật của các doanh nghiệp, năm 2004, ....
Trước đây, thanh tra của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) vừa ít vừa phải phụ trách nhiều lĩnh vực. Do vậy, để nâng cao hiệu quả giám sát, điều hành, quản lý, theo dõi tình hình thực hiện pháp luật của các doanh nghiệp (DN), năm 2004, Bộ LĐ-TB-XH đã ban hành Quyết định 1328 giao thanh tra bộ xây dựng đề án, tổ chức thúc đẩy việc mở rộng tầm giám sát việc thực hiện pháp luật tại các DN. Đồng thời, ngày 16-2-2006, Bộ LĐ-TB-XH đã ban hành Quyết định số 02 về quy chế sử dụng phiếu tự kiểm tra pháp luật lao động đối với các DN. Việc tự kiểm tra nhằm tăng số lượng, chất lượng thanh tra, giảm tối đa chi phí, tránh ảnh hưởng đến hoạt động của các DN. Thông qua thực hiện phiếu tự kiểm tra của các cơ sở kinh doanh, DN có biện pháp khắc phục thiếu sót, đồng thời tăng cường chức năng tư vấn của thanh tra lao động, thực hiện tốt “thanh tra phòng ngừa”.
Thanh tra, kiểm tra pháp luật lao động tại một doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh. |
Từ những quy định này, Sở LĐ-TB-XH đã nhanh chóng triển khai đến các DN trong tỉnh. Đồng thời, để nâng cao tỷ lệ các DN thực hiện tốt việc tự kiểm tra pháp luật lao động, thanh tra Sở LĐ-TB-XH đã tuyên truyền đến các DN bằng nhiều hình thức như: gửi công văn hướng dẫn, tuyên truyền trực tiếp tại DN, nhắc nhở qua các cuộc thanh tra, kiểm tra… Chỉ tính từ năm 2015 đến 2017, Sở LĐ-TB-XH tỉnh đã triển khai việc phát phiếu tự kiểm tra đến hơn 400 DN. Cụ thể, năm 2015 phát phiếu tự kiểm tra pháp luật lao động cho 100 DN; năm 2016 phát cho 200 DN và năm 2017 phát cho 237 DN. Kết quả cho thấy, tỷ lệ DN không thực hiện phiếu tự kiểm tra pháp luật lao động còn rất cao. Cụ thể, năm 2015 chỉ có 18% DN báo cáo tự thực hiện kiểm tra; năm 2016 là 20,5% và năm 2017 là 21,9%. Bên cạnh đó, một số DN thực hiện tự kiểm tra còn mang tính hình thức, đối phó, nhiều nội dung không ghi hoặc ghi không đầy đủ gây khó khăn trong xử lý phân tích và tổng hợp.
Việc thực hiện phiếu tự kiểm tra tại DN là một biện pháp nhằm tuyên truyền pháp luật lao động sâu rộng đến các DN, phát huy tính chủ động của DN trong công tác kiểm tra pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội, an toàn vệ sinh lao động. Đối với DN, cơ sở sản xuất kinh doanh cũng nâng cao trách nhiệm của mình, tự giác chấp hành pháp luật lao động, từ đó tạo mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động hài hòa, không để xảy ra tranh chấp lao động cũng như vi phạm pháp luật lao động. Đối với cơ quan quản lý nhà nước, việc triển khai phiếu tự kiểm tra thực hiện pháp luật tại các DN đang phát huy tích cực, giúp thanh tra sở, thanh tra bộ giảm thiểu thời gian thanh tra thực tế tại DN nhưng vẫn nắm bắt được tình hình thực hiện pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội, an toàn vệ sinh lao động tại DN. Đồng thời, giúp DN tự đánh giá tình hình thực hiện các chính sách, pháp luật tại DN để kịp thời điều chỉnh. Mặt khác, việc phân tích phiếu tự kiểm tra là một trong những phương thức hỗ trợ công tác thu thập thông tin, từ đó có khả năng dự báo, định hướng kế hoạch thanh tra và định hướng quản lý nhà nước về lao động.
Theo kế hoạch năm 2018, Sở LĐ-TB-XH đã gửi phiếu tự kiểm tra pháp luật lao động đến 290 DN. Do vậy, thời gian tới, lãnh đạo, cán bộ phụ trách của DN cần nâng cao trách nhiệm của mình, chủ động, tích cực hơn và thực hiện tốt việc tự kiểm tra pháp luật lao động thông qua phiếu tự kiểm tra pháp luật lao động tại đơn vị. Có như vậy, các DN mới tự đánh giá tốt tình hình thực hiện các chính sách, pháp luật lao động tại DN; có biện pháp kịp thời điều chỉnh, không để xảy ra tranh chấp lao động cũng như vi phạm pháp luật lao động.
Nguyễn Thị Thanh Hoa
(Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội)
